Raport USDA: Holenderscy naukowcy uważają, że system Nutri-Score budzi wiele wątpliwości i Może wprowadzać konsumentów w błąd

Holenderscy naukowcy wskazują, że oceny Nutri-Score nie zawsze są zgodne z krajowymi wytycznymi żywieniowymi, oraz że stosowanie tego oznaczenia na etykietach produktów spożywczych może wprowadzać w błąd i podważać zaufanie konsumentów. Aby odpowiedzieć na tę krytykę, Holandia i siedem krajów europejskich (które stosowały lub wdrażały Nutri-Score) utworzyły komitet naukowy. Zadaniem Komitetu jest badanie możliwości poprawy zgodności Nutri-Score z krajowymi wytycznymi żywieniowymi.

Stosowanie Nutri-Score w Holandii jest obecnie dobrowolne i nie jest obowiązkowe dla eksporterów żywności dostarczających produkty na rynek holenderski. Jednak zagraniczni producenci żywności mogą coraz częściej stwierdzać, że konkurują z europejskimi produktami opatrzonymi oznaczeniem Nutri-Score. Jeśli natomiast producent zdecyduje się na umieszczenie symbolu Nutri-Score na produkcie, jej użycie będzie wymagane na wszystkich sprzedawanych produktach (tj. producent nie może umieścić etykiety na niektórych produktach, a na innych nie).

Oddolne wdrażanie systemu Nutri-Score w krajach europejskich spotyka się z coraz bardziej widoczną krytyką. Rząd Włoch wyraził ostry sprzeciw, ponieważ uważa, że Nutri-Score dyskredytuje dietę śródziemnomorską.

Włoska minister rolnictwa Teresa Bellanova wyjaśnia:

„Jesteśmy przeciwni Nutri-Score… i przedstawimy badanie naukowe, mając nadzieję, że inne kraje zrozumieją, że nie powinniśmy karać konsumentów, ale ich edukować”

W listopadzie 2021 r. włoski urząd antymonopolowy wszczął oficjalne dochodzenie w sprawie Nutri-Score. Kraj opracowuje również alternatywny schemat oznaczania wartości odżywczej, „baterię Nutrinform”. Pojawiła się również kampania internetowa w Europie, znana jako No-Nutriscore Alliance.

Holenderski rząd również jest informowany o krytycznych opiniach środowisk opiniotwórczych, m.in. ze strony grupy  ponad 175 holenderskich naukowców i specjalistów (z branży spożywczej). Przedmiotem debaty naukowej w Holandii jest poważna luka w metodologii systemu Nutri-Score, która powoduje, że niektóre produkty otrzymują korzystną ocenę Nutri-Score (A lub B), podczas gdy holenderskie wytyczne dietetyczne jednocześnie odradzają ich spożywanie.

Algorytm Nutri-Score zawiera kilka mechanizmów, które przyczyniają się do tych obaw:

  1. Algorytm ma na celu zmniejszenie spożycia „ujemnych” składników żywności (związanych z chorobami niezakaźnymi lub czynnikami ryzyka otyłości, cukrzycy i raka), ale te składniki można zrównoważyć poprzez włączenie innych komponentów żywności. Wysoki poziom składników „ujemnych” (kaloryczność, tłuszcze nasycone, cukry i sód) może być równoważony obecnością składników „dodatnich”: błonnika, owoców, warzyw, roślin strączkowych, orzechów oraz rzepaku, orzecha włoskiego i oliwy z oliwek (które wszystkie wiążą się z niższym ryzykiem śmiertelności). Dla przykładu niektórzy holenderscy naukowcy ubolewali, że mechanizm ten jest wykorzystywany w przypadku słodkich płatków śniadaniowych – mogą otrzymać ocenę „A” lub „B” Nutri-Score, dzięki manipulacji składem produktu. Podczas gdy takie płatki nie są zalecane w krajowych wytycznych żywieniowych.
  2. Algorytm może nie zawsze wskazywać na najbardziej korzystną pod względem odżywczym żywność z kilku powodów:
    • Uwzględnia siedem parametrów w czterech szerokich kategoriach żywności (tj. żywność ogólna, sery, tłuszcze i napoje). Na przykład chleb pełnoziarnisty i biały chleb mogą otrzymać ocenę „A” (jako żywność ogólna), podczas gdy holenderskie wytyczne dietetyczne zalecają spożywanie tylko chleba pełnoziarnistego.
    • Nie uwzględnia metody przygotowania żywności. Naukowcy twierdzą, że staje się to np. bardzo widoczne w przypadku produktów wymagających smażenia przed spożyciem.
    • Nie uwzględnia zawartości składników mineralnych i witamin w produkcie. Naukowcy twierdzą, że staje się to widoczne, gdy porównuje się np. świeże owoce i owoce w puszkach.
  3. Wreszcie algorytm nie uwzględnia wielkości porcji. Na przykład pizza może otrzymać ocenę „B” lub „C”, a oliwa z oliwek (po zmianie algorytmu Nutri-Score) zawsze otrzyma ocenę „C”. Jednak nie wszystkie produkty spożywcze są spożywane w równym stopniu. Mimo że pizza zapewnia akceptowalną ilość energii na 100 gramów, bardzo niewielu konsumentów zje tylko 100 gramów pizzy. Dlatego spożycie energii podczas jednego posiłku prawdopodobnie przewyższy zalecenia dietetyczne. Odwrotna sytuacja ma miejsce w przypadku oliwy z oliwek, której zwykle używa się oszczędnie. Mimo to, że pizza nie jest zalecana przez wytyczne żywieniowe, konsumenci mogą ją postrzegać jako umiarkowanie zdrową ze względu na ocenę „B” lub „C”. Co więcej, oliwa z oliwek, zalecana przez wytyczne dietetyczne, może być postrzegana przez konsumentów jako nieco niezdrowa ze względu na jej ocenę „C”.

Możliwe, że konsumenci mogą zmienić swoje decyzje zakupowe na podstawie ocen Nutri-Score, a producenci żywności będą musieli dostosować produkty, aby lepiej pasowały do algorytmu systemu. Jednak w naukowym świecie oraz sektorze spożywczym jest wielu, którzy kwestionują tę inicjatywę, mimo że algorytm Nutri-Score jest aktualnie poddawany ponownej ocenie, aby odpowiedzieć na krytykę, że Nutri-Score w swojej obecnej formie może przyczynić się do podejmowania przez konsumentów wyborów, które nie są zgodne z wytycznymi dietetycznymi.

W lutym 2022 r. debata ta osiągnęła swoje apogeum po złożeniu skargi do holenderskiego Komitetu Kodeksu Reklamy przez agencję komunikacji zaangażowaną w holenderską debatę na temat Nutri-Score. Sieć supermarketów Albert Heijn, była miejscem wstępnego wykorzystania Nutri-Score (przed oficjalnym wprowadzeniem Nutri-Score (i przewidywaną adaptacją prawną przez rząd holenderski)). Skarżący twierdzą, że dopóki system Nutri-Score nie zostanie wdrożone w prawie holenderskim, jest to niedozwolone oświadczenie zdrowotne i dlatego nie można z niego korzystać. W najbliższym czasie spodziewane jest orzeczenie. Wcześniej holenderskie Ministerstwo Zdrowia, Opieki Społecznej i Sportu rzekomo skontaktowało się już z siecią Albert Heijn, prosząc o zaprzestanie reklamy z wykorzystaniem oznaczeń systemem Nutri-Score.

Więcej informacji na temat statusu systemu Nutri-Score w Holandii można znaleźć w raporcie Departamentu Rolnictwa Stanów Zjednoczonych (USDA): https://apps.fas.usda.gov/newgainapi/api/Report/DownloadReportByFileName?fileName=Nutri-Score%20Labeling%20Takes%20Hold%20in%20the%20Netherlands_The%20Hague_Netherlands_NL2022-0014.pdf

Opublikowano w