Obecnie w większości aspektów życia stawia się na indywidualność. Na każdym kroku zwraca się uwagę, że każdy jest inny. Indywidualne podejście liczy się także – a może przede wszystkim – w żywieniu człowieka. Pomimo, że istnieją normy żywienia człowieka, a także ogólne zasady zdrowego odżywiania i tak zwraca się uwagę na to, żeby były one dostosowane do indywidualnych potrzeb. A zatem, czy system Nutri-Score, który jest promowany jako uniwersalny, spełnia te założenia?
Różne osoby, różne potrzeby żywieniowe
Zapotrzebowanie na składniki odżywcze zależy między innymi od wieku, płci i stanu fizjologicznego. Żywienie dziecka, osób dorosłych czy starszych będzie się różniło ze względu na nasilenie różnych procesów fizjologicznych. W zależności od wieku inna jest częstotliwość podejmowanej aktywności fizycznej, zmienia się także zapotrzebowanie na poszczególne składniki odżywcze, co sprawia, że potrzeby żywieniowe także są różnorodne.
Stosowanie systemu Nutri-Score może być szczególnie niebezpieczne dla dzieci również ze względu na brak wykształconego krytycznego spojrzenia[1]. Istnieje prawdopodobieństwo, że będzie on dla nich jedynym wyznacznikiem wyboru produktów, ze względu na jego dobrze widoczną graficzną formę. System Nutri-Score nie bierze pod uwagę zawartości witamin i innych aktywnych fitoskładników w produktach, co sprawia, że według niego napoje gazowane ze słodzikami są uznawane za lepszy wybór niż soki 100%. Może to spowodować, że dzieci będą wybierać produkty wysoko przetworzone, gorszej jakości niż naturalne, a w konsekwencji kształtować w młodym wieku nieprawidłowe nawyki żywieniowe
Grupą, na którą również należy zwrócić uwagę, są kobiety w ciąży. W tym czasie szczególnie ważne jest spożywanie produktów, które będą wspierać prawidłowy rozwój dziecka. Można wyszczególnić produkty, które powinny być przez kobiety w ciąży ograniczane lub zupełnie wykluczone z diety. System Nutri-Score nie uwzględnia tej grupy konsumentów, a w związku z tym nie pomaga jej w wyborze odpowiednich produktów spożywczych.
Osoby starsze ze względu na częste współwystępowanie różnych chorób również mają inne potrzeby żywieniowe. W ich diecie należy zwrócić szczególną uwagę, aby spożywane produkty były nisko przetworzone oraz charakteryzowały się wysoką gęstością odżywczą, to znaczy zawierały w sobie dużo składników odżywczych i witamin. System Nutri-Score promowany jako system ułatwiający zakupy żywieniowe, szczególnie w tej grupie konsumentów może sprawić, że pomimo szczerych chęci wybierania zdrowych produktów, będą oni sięgać po produkty ubogie w te składniki, czyli o niskiej gęstości odżywczej. Również ze względu na pogarszający się wzrok, osoby starsze mogą mieć trudności z odczytaniem składu i innych informacji na opakowaniu wybieranego produktu i w związku z tym jest bardzo prawdopodobne, że będą się opierać tylko na oznaczeniu systemu Nutri-Score umieszczonym na froncie opakowania, które nie wspiera właściwych wyborów tej wrażliwej grupy konsumentów.
Różnice w zapotrzebowaniu żywieniowym można zauważyć również w zależności od płci. Mężczyźni przeciętnie mają większe zapotrzebowanie energetyczne, a także na poszczególne składniki odżywcze i witaminy. Kobiety w porównaniu do mężczyzn w swojej diecie powinny zwrócić większą uwagę na odpowiednie ilości żelaza i kwasu foliowego. System Nutri-Score nie uwzględnia tych różnic, a także nie bierze w swoich obliczeniach pod uwagę zawartości niektórych składników odżywczych oraz witamin. W związku z tym nie jest odpowiednio dostosowany do potrzeb wszystkich konsumentów.
Stan fizjologiczny
Nie tylko wiek, czy płeć wpływają na to jak powinna wyglądać zdrowa dieta dostosowana do indywidualnych potrzeb człowieka. Istnieje wiele jednostek chorobowych, które powodują, że niektóre produkty spożywcze powinny być ograniczane. Między innymi w diecie osoby chorej na cukrzycę muszą być obecne produkty o niskim indeksie glikemicznym. W takim przypadku, chociaż niektóre produkty mogą mieć według systemu Nutri-Score oznakowanie A lub B, nie znaczy to, że są dobrym wyborem.
Normy żywienia człowieka[2], czyli zalecenia dotyczące spożycia co jest bardzo istotne przez polskie społeczeństwo poszczególnych składników odżywczych, uwzględniają indywidualne podejście do każdej grupy osób w naszym kraju. Normy są podzielone ze względu na płeć i wiek. Uwzględniają również kobiety w ciąży i karmiące. Chociaż Nutri-Score jest promowany jako uniwersalne rozwiązanie dla każdego w UE, tak naprawdę jest dla nikogo. Nie uwzględnia wieku, płci, chorób czy stanu fizjologicznego osób, które są jego odbiorcami, ale też regionu z całym bagażem potrzeb i uwarunkowań. Może on nawet powodować dysonans, które produkty w danym przypadku będą dla konsumenta najlepsze.
[1] Hoffmann B. The role of advertising in shaping childen’s preferences of consumption. Triaka Journal of Science. 2019, 2 115-124
[2] Jarosz M. i wsp. Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie; 2020r.