W dialogu między naukowcami, eurodeputowanymi i obywatelami rząd francuski jest oskarżany o działanie we własnym interesie poprzez wspieranie umieszczonej z przodu opakowania etykiety żywieniowej Nutri-Score. „To nie jest tajemnica”, mówi hiszpański eurodeputowany Adrian Vasquez Lazara. „Mam nadzieję, że Komisja Europejska nie wpadnie w pułapkę”- dodaje.
. System Nutri-Score został zainaugurowany na rynku francuskim w 2017 roku. Od tego czasu została on zaakceptowany przez Belgię, Hiszpanię, Niemcy, Holandię, Szwajcarię i Luksemburg i jest chwalona przez niektórych za „korzystny wpływ na wybory żywieniowe konsumentów”.
Inni, w tym producenci tradycyjnej żywności Parmigiano Reggiano, Grana Padano, Roquefort i oliwy z oliwek, twierdzą, że algorytm Nutri-Score dyskryminuje żywność na podstawie ich składu odżywczego.
Teraz, w dialogu między naukowcami, eurodeputowanymi i obywatelami, przeciwnicy Nutri-Score podnieśli kolejną obawę: uważają, że poparcie Francji dla FOP opiera się na własnym interesie.
Nutri-Score „własnością państwa francuskiego”
Nutri-Score ocenia żywność od -15 dla „najzdrowszego” produktu do +40 dla tych, które są „mniej zdrowe”. Na podstawie tej oceny produkt otrzymuje literę z odpowiednim kodem koloru: od ciemnozielonego (A) do ciemnoczerwonego (F). Algorytm oparty jest na standardowej ilości (100g lub 100ml) produktu.
Etykieta wartości odżywczej przyciągnęła znaczną uwagę od czasu, gdy Komisja Europejska zobowiązała się do zaproponowania obowiązkowego schematu oznaczania FOP do końca 2022 r. Nie wiadomo jeszcze, jaki format przybierze ta etykieta, ale podobno Nutri-Score jest preferowanym kandydatem.
Prelegenci w czasie internetowego spotkania, którego gospodarzem był think tank Farm Europe i spółka zależna Eat Europe, byli w dużej mierze przeciwnikami Nutri-Score. Wśród argumentów wyrażonych przeciwko systemowi etykietowania była obawa dotycząca zarządzania Nutri-Score i jego rzekomych korzyści dla dużych producentów żywności. Nutri-Score został opracowany w 2017 roku przez francuską agencję zdrowia publicznego Santé Publique France, co, jak podkreślili prelegenci, oznacza, że jest „własnością państwa francuskiego”.
Na przykład hiszpański eurodeputowany Adrian Vazquez Lazara powiedział delegatom, że jest „naprawdę zaniepokojony” liczbą państw członkowskich, które przyjęły program – lub, jak to ujął, „podążają za tym trendem”. „I ja też się martwię, bo to będzie jeden z priorytetów francuskiej prezydencji”. Lazara kontynuował: „Nie jest tajemnicą, że Nutri-Score jest wspierany przez rząd francuski, aby przynosić korzyści ich dużym konglomeratom w sektorze spożywczym we Francji. To nie jest tajemnica. „Właśnie na tej podstawie mam nadzieję, że Komisja Europejska nie wpadnie w pułapkę i rozważy również inne opcje [znakowania żywności]”.
Dyktat algorytmów
Profesor Luis Gonzalez Vaque, dyrektor ds. polityki żywnościowej i agrarnej w Fundació Triptolemos w Hiszpanii, jest również sceptykiem Nutri-Score. Podczas wydarzenia Farm Europe & Eat Europe profesor wyraził obawy, że państwa członkowskie, które przyjęły Nutri-Score, mogły nie rozważyć, w jaki sposób Francja jest zaangażowana w ten program. „Chciałbym przypomnieć tym krajom – Niemcom i innym, że Nutri-Score jest własnością państwa francuskiego” – powiedział delegatom.
Tworząc schemat etykietowania, Vaque sugerował, że Francja jest zasadniczo właścicielem algorytmu. „Moją główną obawą jest to, że nie mogę zaakceptować czegoś, co pochodzi z tej dyktatury algorytmów i bądźmy szczerzy, algorytmami również można manipulować „W przyszłości, zamiast sztucznej inteligencji, wszystko będzie w rękach tych zmanipulowanych algorytmów”. Profesor kontynuował: „Nie wiem, czy powinniśmy mówić o naturalnej inteligencji, czy o naturalnej głupocie, czy po prostu o oszustwie. Nikogo nie przekonuję, ale chciałbym powiedzieć, że Nutri-Score nie może zostać zaakceptowany.”
Czy etykieta faworyzuje Big Food?
Czy argument, że Nutri-Score faworyzuje Big Food zamiast rzemieślniczych producentów jest uzasadniony? Dla belgijskiego Sojuszu No-Nutriscore, odpowiedź brzmi zdecydowanie „tak”. „Etykieta wykracza daleko poza cel zdrowej diety, przynosząc korzyści tylko dużym sieciom” – powiedział założyciel Luciano Stella. „Obywatele i konsumenci w UE nie odnoszą niestety korzyści z Nutri-Score”.
Zdaniem eurodeputowanego Lazara Nutri-Score jest niczym innym niż, „narzędziem marketingowym”. „Oznaczenie to jest sprzeczne z produktami z obszaru Morza Śródziemnego, które są już chronione chronionymi oznaczeniami. Jest to również sprzeczne z niektórymi produktami, takimi jak na przykład miód” – podkreślił. „Nutri-Score nie działa. Jego uproszczony algorytm sprawia, że konsumenci popełniają tylko błędy”.
Reakcja: „Te oskarżenia są całkowicie śmieszne”
Nutri-Score został stworzony przez Santé Publique France na podstawie prac Serge’a Hercberga, profesora żywienia na Wydziale Lekarskim Université Sorbonne Paris Nord. Podczas gdy Santé Publique France nie odpowiedziała na prośbę o komentarz przed publikacją, prof. Hercberg powiedział FoodNavigator, że oskarżenia, że Francja wspiera Nutri-Score we własnym interesie, są „całkowicie absurdalne”.
I na koniec naukowiec podkreślił, że wbrew sugestiom, że Nutri-Score jest własnością Francji, system oznakowania jest w rzeczywistości chroniony na poziomie europejskim.
„Nutri-Score nie jest »własnością« rządu francuskiego. Marka jest chroniona na poziomie europejskim, z dokładną specyfikacją dostępną na stronie internetowej Santé Publique France, aby uniknąć niewłaściwego wykorzystania lub przekierowania, ale jest otwarta i dostępna dla wszystkich krajów i firm spożywczych bez żadnych opłat.